wystaw dług
Szukaj oferty Zaawansowane

Prawo upadłościowe i naprawcze – przekleństwo czy wybawienie dla przedsiębiorców (cz. 4)

Postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu, bądź obejmujące likwidację majątku.

W prawie upadłościowym wyróżnia się układ o charakterze restrukturyzacyjnym (układ) oraz likwidacyjnym. Układ restrukturyzacyjny zawiera propozycje sposobów restrukturyzacji przedsiębiorstwa upadłego i ma na celu jego naprawę. Układ likwidacyjny prowadzi do likwidacji majątku upadłego i podziału między wierzycieli uzyskanych tą drogą środków albo też zaspokojenia wierzycieli w drodze przejęcia majątku upadłego.

Postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku upadłego

Likwidacja majątku upadłego prowadzona jest wg tytułu VII prawa upadłościowego dotyczących likwidacji masy upadłościowej, chyba że układ upadłego z wierzycielami przewiduje inny sposób jego likwidacji (w tym przejęcie majątku upadłego przez wierzycieli).

Postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie prowadzi się, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny.

Jeżeli występujący z wnioskiem o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu nie uprawdopodobni, iż w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego, sąd prowadzi postępowanie obejmujące likwidację majątku dłużnika.

Skutki ogłoszenia upadłości
Skutki powstające w razie ogłoszenia upadłości można podzielić na pięć grup:

  • skutki co do osoby upadłego;
  • skutki co do majątku upadłego;
  • skutki co do postępowań sądowych i administracyjnych dotyczących majątku upadłego wchodzących w skład masy upadłości.

Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego kształtują się różnie w zależności od rodzaju postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Ogłoszenie upadłości obejmujące likwidację majątku zobowiązuje upadłego do:

  • wskazania i wydania syndykowi całego swojego majątku;
  • wydania wszystkich dokumentów dotyczących działalności upadłego, jego majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję;
  • udzielania sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych im wyjaśnień dotyczących majątku upadłego.

Na upadłego będącego osobą fizyczną sędzia-komisarz może włożyć dodatkowy obowiązek nieopuszczania terytorium Rzeczpospolitej Polskiej bez zezwolenia.

Ukrywanie przez upadłego jego majątku czy ukrywanie się samego upadłego, jak również uchylanie się przez upadłego od zadośćuczynienia swoim obowiązkom, dokonywanie przez upadłego czynów mających na celu ukrycie majątku czy utrudnianie w jakikolwiek sposób ustalenie składu masy upadłości może skutkować zastosowaniem przez sędziego-komisarza środków przymusu wobec osoby upadłego.

Ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu zobowiązuje upadłego do:

  • udzielania sędziemu-komisarzowi i nadzorcy sądowemu wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących jego majątku objętego postępowaniem;
  • umożliwienia nadzorcy sądowemu zapoznania się z przedsiębiorstwem upadłego, w szczególności z jego księgami rachunkowymi

Skutki ogłoszenia upadłości powstające w odniesieniu do majątku upadłego mogą dotyczyć następujących kwestii:

  • powstania masy upadłości;
  • ograniczenia uprawnienia upadłego do zarządzania i rozporządzania majątkiem wchodzącym w skład masy upadłości;
  • skutków ogłoszenia upadłości w zakresie zobowiązań upadłego;
  • skutków ogłoszenia upadłości w zakresie spadków upadłego;
  • skutków ogłoszenia upadłości w zakresie stosunków majątkowych małżeńskich upadłego.

Zgromadzenie wierzycieli

W zgromadzeniu wierzycieli biorą udział:

  • wierzyciele których wierzytelności zostały umieszczone na liście wierzytelności;
  • wierzyciele których wierzytelności nie zostały umieszczone na liście wierzytelności, jeżeli przedstawią sędziemu-komisarzowi prawomocne orzeczenie sądu lub ostateczną decyzję administracyjna stwierdzającą jego wierzytelność.

W zgromadzeniu wierzycieli nie biorą udziału wierzyciele, których wierzytelności są sporne. Sędzia-komisarz może zwołać zgromadzenie wierzycieli w celu zawarcia układu także wówczas, gdy suma spornych wierzytelności nie przekracza 15 % ogólnej sumy wierzytelności (o istnieniu i charakterze tych wierzytelności sędzia-komisarz zawiadamia wierzycieli).

Układ zostaje zawarty, gdy wypowie się za nim większość wierzycieli z każdej listy wierzycieli, obejmującej kategorie interesów wierzycieli, mających łącznie nie mniej niż 2/3 ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestnictwa w głosowaniu.

Mimo nie uzyskania wspomnianej większości chociażby co do jednej z listy wierzytelności, układ zostaje przyjęty jeżeli większość z pozostałych list wyrazi zgodę na przyjęcie układu, a wierzyciele z tej listy którzy wypowiedzieli się przeciwko przyjęciu układu zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego. Zawarcie układu stwierdza sędzia-komisarz postanowieniem.

Jeśli nie dojdzie do zawarcia układu sąd niezwłocznie zmieni postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego i ustanowienie syndyka masy. Na postanowienie w tym przedmiocie służy zażalenie. Ponowne dopuszczenie do układu jest niedopuszczalne.

Przyjęcie układu przez wierzycieli nie sprawia, że układ podlega już realizacji. Niezbędne jest, bowiem jego zatwierdzenie przez sąd, który w ten sposób dokonuje kontroli układu pod względem jego zgodności z prawem. Rozprawa w przedmiocie zatwierdzenia układu odbywa się nie wcześniej niż po upływie tygodnia od zgromadzenia wierzycieli. Na zgromadzeniu wierzycieli jak i w terminie tygodnia wierzyciele mogą zgłosić zarzuty, co do układu (niedopuszczalność, uchybienia proceduralne), które sąd rozpoznaje na rozprawie i na którą wzywa się zgłaszającego zarzuty. Zarzuty wniesione po terminie sąd pozostawia bez rozpoznania. Na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu przysługuje zażalenie.

Sąd może odmówić zatwierdzenia układu, gdy jego warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy głosowali przeciwko układowi i zgłosili zarzuty. Odmówi takżę zatwierdzenia układu, gdy narusza on prawu lub jest oczywiste, że nie zostanie wykonany.

Ograniczona jest zatem ilość przesłanek umożliwiających sądowi odmowę zatwierdzenia układu np. rezygnując z bardzo ocennej przesłanki „naruszenia dobrych obyczajów”.

Z drugiej strony ograniczona jest możliwość odwołania się od postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu. Stronie przysługuje tu tylko zażalenie, nie ma już jednak możliwości wniesienia kasacji.

Układ wiąże wszystkich wierzycieli, których wierzytelności zgodnie z ustawą objęte są układem, choćby nie zostały umieszczone na liście. Lista ma tutaj, więc głównie znaczenie przy głosowaniu nad układem, przy ocenie kogo wiąże układ główne znaczenie mają jednak przepisy prawa upadłościowego.

Układ nie narusza praw wierzycieli wobec poręczycieli, współdłużników upadłego ani praw wynikających z hipoteki, zastawu, zastawy rejestrowego, hipoteki morskiej, jeżeli były one ustanowione na mieniu osób trzecich.

Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego układ Sąd wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego. Nie ma tutaj żadnych dodatkowych przesłanek takich jak np. zaspokojenie lub zabezpieczenie wierzytelności uprzywilejowanych. Po zakończeniu postępowania upadłościowego upadły odzyskuje możliwość władania swoim majątkiem, ale tylko w takim zakresie, w jakim zezwala mu na to układ.

Postępowanie po zatwierdzeniu układu

Gdy układ zostanie wykonany albo wierzytelności stwierdzone układem zostaną wyegzekwowane w inny sposób, wtedy sąd wydaje postanowienie o wykonaniu układu. Sąd nie działa tu jednak z urzędu, konieczny jest wniosek upadłego, zarządcy lub innej osoby, która jest odpowiedzialna za wykonanie układu. Postanowienie to jest o tyle istotne, że po uprawomocnieniu stanowi ono podstawę wykreślenia wszelkich wpisów w księgach wieczystych i rejestrach, a upadły odzyskuje pełną swobodę rozporządzania swoim majątkiem.

Układ, już po zatwierdzeniu, może ulec zmianie. Sytuacja gospodarcza jest przecież dynamiczna i mogą pojawić się nieprzewidziane okoliczności. Prawo upadłościowe uwzględnia te wszystkie sytuacje określając je zbiorczo jako nadzwyczajna zmiana stosunków gospodarczych. Jeśli więc po zatwierdzeniu układu wystąpi nadzwyczajna zmiana stosunków, która w sposób istotny wpływa na trwały wzrost lub zmniejszenie dochodów przedsiębiorstwa upadłego. O zmianę układu może wystąpić zarówno upadły, jaki i każdy z wierzycieli. Postanowienie sądu o wszczęciu postępowania o zmianę układy podlega obwieszczeniu. Można je zaskarżyć zażaleniem.

Procedura przyjmowania zmian układu jest taka sama jak przyjmowania układu przez wierzycieli. W zgromadzeniu wierzycieli mają prawo uczestniczyć ci wierzyciela, którzy mieli prawo uczestniczyć w zgromadzeniu, na którym doszło do zawarcia układu, głosują oni sumą wierzytelności, z jaką głosowali podczas zawierania układu. W głosowaniu dodatkowo mają prawo uczestniczyć wierzyciele, których wierzytelności były wcześniej sporne albo po zawarciu układu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną.

Jedyna grupa wierzycieli, która nie może uczestniczyć w zgromadzeniu wierzycieli, na którym będą przyjmowane zmiany układu to ci wierzyciele, których wierzytelności zostały w całości zaspokojone.

Jeżeli upadły nie wykonuje układu albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany, zarówno wierzyciel jak i upadły oraz osoba uprawniona z mocy układu do jego wykonania lub nadzorująca jego wykonanie, mogą zgłosić do sądu wniosek o uchylenie układu. Sąd wydaje w tym przedmiocie postanowienie, na które przysługuje zażalenie. Jeżeli pojawią się dwa wnioski, jeden o uchylenie, drugi o zmianę układu, wtedy sąd rozpatruje te wnioski łącznie i wydaje stosowne rozstrzygnięcie.

Jeśli sąd uchyli układ, wtedy sąd zmienia swoje postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, ustanawia sędziego-komisarza i syndyka masy upadłościowej. Dalej toczy się już postępowanie zmierzające do likwidacji masy upadłościowej.

W tak podjętym postępowaniu upadłościowym wierzyciele dochodzą swych roszczeń w ich pierwotnej wysokości sumy, które zostały przez dłużnika wpłacone na podstawie układu są zaliczone na poczet dochodzonej wierzytelności, odsetki zaś nalicza się do dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu układu.

Wpływ upadłości na inne postępowania

Postępowania egzekucyjne i zabezpieczające prowadzone przeciwko upadłemu ulegają umorzeniu z mocy prawa z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu, a wszelkie tytuły wykonawcze i egzekucyjne tracą z mocy prawa swoją wykonalność. Sąd wydaje z urzędu postanowienie stwierdzające umorzeniu ww. postępowań i utratę przez tytuły wykonawcze i egzekucyjne swojej wykonalności, na które to postanowienie służy stronie zażalenie.

Od tego momentu wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń tylko w ramach postępowania upadłościowego. Po uchyleniu lub ukończeniu postępowania wyciąg z listy wierzycieli łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ jest tytułem egzekucyjnym przeciwko upadłemu lub temu, kto udzielił zabezpieczenia wykonania układu. Układ wraz z prawomocnym postanowieniem o zatwierdzeniu układu stanowi podstawę wpisu w księgach wieczystych i rejestrach.

W przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, wszelkie postępowania mogą być wszczęte lub dalej prowadzone wyłącznie przez syndyka lub przeciwko niemu. On zatem będzie występował w postępowaniu w imieniu własnym, ale na rzecz upadłego.

Daria Cwen
Kancelaria Prawna – Inkaso WEC S.A.
Kierownik Biura Windykacji



Pobierz artykuł:


« Powrót

Kontakt

"Simplex" Sp. z o.o.

76-200 Słupsk
ul. Wiśniowa 28

tel. +48 59 845 66 73
fax +48 59 848 16 78